زهره مهرنوروزی،_بیش از دو دهه از هزاره سوم میلادی می گذرد ساکنان کره زمین در غالب شاخصه های زندگی به رفاه دست یافته اند. صنعت به کمک انسان آمده است از کارخانه گرفته تا خانه صنعت جایگزین نیروی انسان شده است اما به طور حتم این همه آن چیزی نیست که آدمی بدنبالش بوده است بلکه سلامت و حفظ سلامتی از هر چیزی برای انسان مهم است، امروز آلودگی کلان شهرها قابل کنترل نیست و یکی از عمده بحران های پیش روی بشر امروز و آینده است نیست.

به نظرمی رسد ، اگر قرار است در مورد راه حل‌های آلودگی هوا اقدامی انجام شود در گام نخست باید به شناسایی منابع اصلی آلایندگی در شهرها رجوع کنیم. تحقیقات نشان می‌دهد منابع تولیدکننده آلودگی در شهرها عموما بخش حمل‌ونقل شهری، صنایع شهری و بخش‌های خانگی و تجاری هستند. در حال حاضر حدود 75 تا 80 درصد از تولید آلاینده‌های هوا در شهرها به‌ ویژه کلان‌شهرها چه در ایران و چه در جهان، مربوط به بخش حمل‌ و‌ نقل شهری است این بخش شامل حمل‌ و نقل زمینی، هوایی و ریلی است که درصد قابل‌ توجهی از آن مربوط به حمل‌ و نقل زمینی و به‌ ویژه خودروهای سواری و موتورسیکلت‌ها است؛ در واقع تراکم خودروهای سواری و موتورسیکلت‌ها که بسیار زیاد و درعین حال ناکارآ منابع انرژی را مصرف می‌کنند یکی از عوامل مهم تولیدکننده آلودگی شهری است. البته نباید از نقش بخش صنایع در تشدید این آلایندگی‌ها نیز غافل شد؛ صنایعی که به شکل متراکم و عموما در اطراف شهرهای بزرگ استقرار پیدا کرده‌اند.

الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی استوار است. امروزه این رویکرد در بسیاری از شهرها، در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی با محوریت قطار شهری نمونه‌های مناسب از چنین توسعه ای است. سهم سیستم حمل ونقل عمومی در جذب سفرهاى درون شهرى 52 درصد است، در صورتى که این سیستم 8 درصد کل آلودگى سالانه ناشى از منابع متحرک در کلان شهرها را تولید مى کند.

توسعه ناوگان حمل و نقل عمومى با قطار شهری در کلان شهرها موجب کاهش آلودگى هوا، مصرف سوخت و ترافیک می‌شود که در این پژوهش به بررسی نقش حمل و نقل عمومی با محوریت قطار شهری و تاثیرات آن در کاهش این عوامل می‌پردازیم.